Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Zapalenie zatok czy COVID? Zapalenie zatok przy COVID-zie? A może zapalenie zatok po COVID-zie? Ewidentnie można mieć mętlik w głowie. Z czego wynika takie zamieszanie? Czy choroby da się rozróżnić po objawach? Czy problemy z zatokami predysponują do złapania koronawirusa? Odpowiadamy.
Spis treści:
- Ostre zapalenie zatok przynosowych – objawy
- Objawy zapalenia zatok a COVID-19 – jak odróżnić?
Ostre zapalenie zatok przynosowych – objawy i leczenie
Zapalenie zatok może mieć ostry lub przewlekły przebieg. O ostrym będziemy mówić wtedy, gdy objawy ustępują całkowicie przed upływem 12 tygodni. Analogicznie, przewlekłe trwa dłużej niż 3 miesiące.1 Krótkotrwające epizody choroby pojawiają się najczęściej jako wynik infekcji wirusowej. Zwykle towarzyszą albo występują bezpośrednio po chorobie przeziębieniowej czy grypie. Taka czasowa korelacja wynika z anatomicznego sąsiedztwa zatok i jam nosowych, a także połączenia ich błon śluzowych. W wyniku tego obrzęk śluzówki nosa i nadmiar wydzieliny blokują kanały łączące obie struktury, co z kolei uniemożliwia swobodny napływ powietrza do zatok i ich wentylację, a stąd już bardzo blisko do rozwoju zapalenia. Objawem infekcji zatok jest zatem najczęściej zatkany nos, katar wypływający przodem nosa albo ściekający tyłem do gardła, uczucie rozpierania twarzy, ból zatok, a nawet całej głowy podczas jej pochylania oraz upośledzenie lub utrata węchu. Dodatkowo u niektórych chorych wystąpi ból ucha, gorączka, ból gardła, a nawet zaburzenia smaku.
Diagnostyka ostrego zapalenia zatok w pierwszej kolejności opiera się na zebraniu dokładnego wywiadu od pacjenta. Lekarz może też zajrzeć wziernikiem do nosa (takie badanie nazywa się rynoskopią), chociaż początkowo nie jest to niezbędne. W badaniu zobaczy obrzęk śluzówki, nadmierną wydzielinę albo ewentualne polipy.
Ostrą infekcję leczy się jedynie objawowo, bo jest wynikiem zakażenia wirusowego. Tu warto podkreślić, że antybiotyki nie działają na wirusy. Zaleca się zatem środki hamujące katar poprzez obkurczanie naczyń krwionośnych nosa, np. pseudoefedrynę oraz preparaty działające przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie, np. ibuprofen. Istotne jest także częste wydmuchiwanie nosa i przepłukiwanie jam nosowych oraz zatok solą fizjologiczną, wodą morską lub roztworem robionym z saszetek dostępnych w aptece.
Objawy COVID-19 a zapalenia zatok – jak odróżnić?
Odpowiedź na to pytanie jest wbrew pozorom bardzo prosta. Po samych objawach niemożliwe jest stuprocentowe odróżnienie zapalenia zatok i COVID-19. Co więcej, obie choroby mogą współwystępować. W początkowych wariantach wirusa tj. w „dzikim”, w mutacji Alfa i Delta łatwiej można było wysunąć podejrzenie jednej lub drugiej przypadłości. Wynikało to z faktu, że tamte warianty atakowały głównie dolne drogi oddechowe, więc ich objawem częściej bywała gorączka, duszność, kaszel i najgroźniejsze z nich – spadki saturacji. Wariant Omikron okazał się bardziej zakaźny, ale znacznie łagodniejszy. Atakuje głównie górne drogi oddechowe, stąd jego symptomy są takie same jak popularnych chorób, takich jak wirusowe zapalenie zatok czy przeziębienie. Z tego względu odróżnienie tego wariantu koronawirusa od „zatok” jest po prostu niemożliwe. Skoro wirus SARS-CoV-2 atakuje górną część układu oddechowego, to może też zaatakować zatoki. Dlatego nikogo nie powinien dziwić fakt zapalenia zatok przy COVID-19.
Podobieństw jest sporo. Obie choroby to infekcje wirusowe (wprawdzie zapalenie zatok może być też wywołane bakterią, jednak znacznie rzadziej). Obie atakują w wybranych okresach w ciągu roku. Zapalenie zatok występuje głównie w sezonie jesienno-zimowym, a COVID-19 w kolejnych falach. Te fale nakładają się jednak także na sezon jesieni, zimy i wiosny, z wyraźną przerwą w ciągu lata. Obie choroby mogą pojawić się nagle, ale nie będzie zaskoczeniem też wolniejsze narastanie objawów. Dodatkowo oba schorzenia leczy się objawowo, więc jeśli dolegliwości są takie same, to można stosować te same, wyżej wymienione, preparaty.
Jedyną opcją pozwalającą potwierdzić lub wykluczyć koronawirusa jest wykonanie testu. Zapalenie zatok będzie z kolei rozpoznawane po przeanalizowaniu dolegliwości. Najlepiej po prostu skonsultować się z lekarzem, który pokieruje na badania i rozwieje wątpliwości.
Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz
1 Świerczyńska-Krępa M., Świerczyński Z., Mejza F., Zapalenie zatok przynosowych, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 13.08.2021.
Bibliografia:
Kacprzyk A., Przewlekłe zapalenie zatok a ryzyko zachorowania na COVID-19, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 18.01.2022.
Świerczyńska-Krępa M., Świerczyński Z., Mejza F., Zapalenie zatok przynosowych, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 13.08.2021.
