Ból karku i szyi – jak go złagodzić?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Czy czułaś/eś kiedykolwiek mocny ból karku i nie mogłaś/eś poruszyć szyją? Jeśli tak, to już wiesz, jak dokuczliwy to problem. Taka sytuacja może przydarzyć się każdemu. Zwłaszcza przy siedzącym trybie życia. Co może być powodem dolegliwości? Jak je złagodzić? Jak spać, aby nie potęgować symptomów i zapobiegać nawrotom? Jak ćwiczyć bolącą okolicę, aby nie pogorszyć sprawy? Odpowiadamy.

Spis treści:

1. Ból karku i szyi – jakie są przyczyny?
2. Domowe sposoby na ból karku i szyi
3. Ostry ból szyi i karku – co pomoże go uśmierzyć?

Ból karku i szyi – jakie są przyczyny?

Szyja kojarzy nam się przede wszystkim z mięśniami oraz kręgosłupem, czyli strukturami utrzymującymi głowę. Niemniej jednak trzeba mieć świadomość, że w szyi kryje się dużo więcej ważnych elementów. Jest to, chociażby gardło, węzły chłonne, tętnice szyjne, krtań, tchawica, czy tarczyca. W tym artykule skupimy się na mięśniowych, stawowych i nerwowych przyczynach bólu tej okolicy, bo to z nimi mamy do czynienia najczęściej.

Kark to tylna część szyi pokryta dużym mięśniem czworobocznym,  znajdująca się na przebiegu odcinka szyjnego kręgosłupa. Ból karku i szyi może być zarówno ostry, jak i przewlekły. Ostry ustępuje do 6 tygodni. Natomiast przewlekły trwa ponad 6 miesięcy.¹ Dolegliwości utrzymujące się tak długo zawsze wymagają konsultacji z lekarzem i szeregu badań diagnostycznych. Bywają wynikiem m.in.: zaawansowanej choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego, chorób zapalnych (np. reumatoidalnego zapalenia stawów), zakażenia, a nawet nowotworu – nie można ich więc bagatelizować, nawet jeśli są mało intensywne.

Szacuje się, że tylko jedna na pięć osób z bólem szyi szuka opieki medycznej.² Oznacza to, że krótkotrwały ból zwykle udaje się załagodzić w warunkach domowych – oczywiście o ile nie jest wynikiem urazu, a także nie towarzyszy mu gorączka, niezamierzony spadek masy ciała, zaburzenia równowagi, drętwienie albo osłabienie siły rąk czy nóg – w takich przypadkach należy, jak najszybciej, skonsultować się ze specjalistą.

Ból karku i szyi często jest wynikiem nadmiernego naciągnięcia, przeciążenia mięśni, które może powstawać z:

• Nieprawidłowej postawy siedzącej podczas pracy przed komputerem.
• Złej pozycji podczas spania, spowodowanej również nieprawidłową poduszką lub materacem.
• Stresu i nieświadomego napinania mięśni tych okolic.
• Gwałtownego skrętu szyi, który skutkuje naciągnięciem wiązadeł wokół szyi.
• Noszenia ciężkiej torby na jednym ramieniu albo długiego rozmawiania przez telefon trzymany przy uchu przy pomocy przyciągniętego barku – to klasyczne przyczyny bólu szyi po lewej albo prawej stronie.
• Ogólnej małej sprawności fizycznej, która powoduje, że mięśnie są słabe i „wrażliwe” na nadwyrężenie.

Ciekawym przypadkiem jest ból szyi przy skręcaniu głowy, określany jako tzw. kręcz szyi. Tymczasowy (ustępujący zwykle w 1-2 dni) może być spowodowany „przewianiem”, np. po umyciu głowy w zimnej wodzie (chociaż tu nie do końca znany jest mechanizm powstania), zapaleniem gardła, czy ucha.³

Dodatkowo trzeba mieć świadomość, że zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (także odcinka szyjnego) pojawiają się już u (zdrowych) młodych dorosłych, nawet 30-latków! Z wiekiem stopniowo postępują, ale na każdym etapie życia – zwykle pod wpływem nadmiernego albo niewłaściwego wysiłku – mogą powodować ucisk wychodzących z kręgosłupa nerwów i wynikające z tego nerwobóle.

Domowe sposoby na ból karku i szyi

• Rozgrzanie – przeciążone mięśnie potrzebują rozluźnienia, a to ułatwi kompres z ciepłego ręcznika, czy ciepła kąpiel.
• Wymiana materaca na taki o średnim poziomie twardości. Najlepiej z pianki termoplastycznej, która pod wpływem temperatury ciała dopasuje się do krzywizn kręgosłupa i będzie je utrzymywać (tak samo poduszka). Głowa nie powinna leżeć wyżej niż reszta ciała, więc wszelkie wysokie i nieelastyczne poduszki odpadają.
• Prawidłowa pozycja do spania – choć nie zawsze mamy na nią wpływ, warto wiedzieć, że najzdrowsze jest leżenie na plecach, ewentualnie na boku z lekko zgiętymi nogami i koniecznie bez podkładania ręki pod głowę (przyczyna późniejszego drętwienia ręki).
• Prawidłowa postawa siedząca podczas pracy biurowej – odcinek lędźwiowy musi być podparty, a monitor znajdować się na linii wzroku (aby nie odginać szyi).
• Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna – pomaga wzmocnić mięśnie szyi i karku, dzięki czemu nie są one tak bardzo podatne na naciągnięcia.

Ostry ból szyi i karku – co pomoże go uśmierzyć?

Jak jeszcze można złagodzić ból szyi i karku? Oprócz wymienionych wyżej sposobów na bóle towarzyszące chorobom układu mięśniowo-szkieletowego, nerwobóle, czy bóle w lekkich postaciach zapalenia stawów dobrze sprawdzą się środki farmakologiczne działające przeciwbólowo i przeciwzapalnie, jak chociażby ibuprofen. Można je przyjmować doustnie (w formie tabletek) albo miejscowo np. w formie żelu lub maści na ból karku/szyi. Poprzez smarowanie bezpośrednio na bolącą okolicę chronimy organizm przed ogólnoustrojowym działaniem substancji. Udowodniono, że wchłanianie ibuprofenu po miejscowym zastosowaniu na skórę stanowi około 5% dawki po podaniu doustnym.⁴

Ponadto warto stosować masaże i ćwiczenia na ból karku i szyi. Lepiej nie eksperymentować jednak samodzielnie i udać się do specjalisty od przeciążeniowych bóli mięśni, czyli fizjoterapeuty. Pomoże on  dobrać odpowiedni rodzaj aktywności do przyczyny dolegliwości. Będzie też potrafił rozmasować spięty mięsień.

Autor: Lekarz Irena M. Wojtowicz

---

¹ Teichtahl AJ., Podejście do bólu szyi, Lekarz Rodzinny 02/2014.

² Vasseljen O., Woodhouse A., Bjorngaard J.H. i wsp.: Natural course of acute neck and low back pain in the general population: the HUNT study. Pain, 2013; 154 (8): 1237–1244.

³ Radlak K., Kręcz szyi, kręcz karku, Portal Fizjoterapeuty, 20.01.2022, https://fizjoterapeuty.pl/choroby/krecz-szyi-krecz-karku.html (dostęp online: 05.10.2022).

⁴ Charakterystyka produktu leczniczego Metafen żel Forte 100mg/g (10%) żel

Bibliografia:

Radlak K., Kręcz szyi, kręcz karku, Portal Fizjoterapeuty, 20.01.2022, https://fizjoterapeuty.pl/choroby/krecz-szyi-krecz-karku.html (dostęp online: 05.10.2022).

Teichtahl AJ., Podejście do bólu szyi, Lekarz Rodzinny 02/2014.

Vasseljen O., Woodhouse A., Bjorngaard J.H. i wsp.: Natural course of acute neck and low back pain in the general population: the HUNT study. Pain, 2013; 154 (8): 1237–1244.